یکی از آداب مرسوم در ایام نوروز پهن کردن سفره هفتسین و اطعام میباشد که آیات و روایت نیز این کار را پسندیده دانسته و تأیید مینمایند؛ البته متأسفانه امروزه این سنت نیکو به حاشیه کشیده شده و دچار رفتارهای نادرست مانند تشریفات، فخرفروشی و غیره شده است، درحالیکه اطعام از روی اخلاص دارای ارزش و لایق ستایش میباشد.
خداوند متعال در سوره انسان میفرماید:«إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُريدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً[1]» (این نعمات و درجات بهشتی لایق افرادی است که میگویند:) ما شما را به خاطر خدا اطعام مىكنيم و هيچ پاداش و سپاسى از شما نمىخواهيم!
علامه طباطبایی در توضیح کلمه وجه الله که در متن آیه آمده است، مینویسد: «عمل انسان به اين انگيزه از انسان سر بزند كه باعث رضاى اوست، و او محبوب ما و رضايتش منظور ما است[2]».
یعنی اطعام و کلاً همهکارهای خیر زمانی نیکو و پسندیدهاند که هدف از انجام آنها جلب رضایت الهی باشد نه فخرفروشی و ... .
در ایام نوروز بیشتر صلهرحم و عید دیدنیها به صرف ناهار یا شام هست و از آنجایی که ما ایرانیان بسیار مهماندوست هستیم سعی میکنیم از مهمان به بهترین وجه پذیرایی کنیم و خوشمزهترین غذاها را برایشان آماده نماییم.
حال، به دلیل پشت سر هم بودن این مهمانیها بسیار اهمیت دارد که خود را کنترل کنیم و از پر خوری پرهیز نماییم تا خدای نکرده دچار بیماری و ... نشویم.
حضرت علی (علیهالسلام) در توصیه به فرزند خود امام حسن مجتبی (علیهالسلام) میفرماید: میخواهی چهار چیز به تو بیاموزم تا از زحمت درمان بینیاز گردی؟ عرض کرد: آری.
فرمودند: بر سر سفره منشین مگر آنگاه که گرسنهای و از کنار سفره بر نخیز مگر وقتی که هنوز اشتها داری و جویدن غذا را به نیکی انجام ده، و پیش از خوابیدن به دستشویی برو . هر گاه اینها را رعایت کردی از درمان بینیاز میشوی[1].
هر مسافرتی در کنار تفریح و گردش، مشکلات و سختیهایی نیز دارد؛ که غلبه بر آنها فعالیت جمعی گروه را میطلبد.
بنابراین در سفرهای گروهی، برای اینکه همه اعضای گروه از تفریح و گردش و کلاً سفر لذت ببرند، باید همه اعضای گروه در کارها مشارکت کنند و وظیفهای را بر عهده بگیرند و کسی خود را تافته جدا بافته نداند.
روایت معروفی نقل شده است که روزی حضرت پیامبر (صل الله علیه و آله و سلم) به همراه اصحاب خود به مسافرت رفته بودند؛ در بین راه دستور دادند که گوسفندی را ذبح کنند، اصحاب نیز هر کدام مسئولیتی از ذبح و تکهتکه کردن تا طبخ را بر عهده گرفتند؛ خود حضرت نیز مسئولیت جمع آوری هیزم را بر عهده گرفتند و در مقابل درخواست اصحاب مبنی بر استراحت حضرت، فرمودند: «عَرَفْتُ أَنَّكُمْ تَكْفُونِي وَ لَكِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَكْرَهُ مِنْ عَبْدِهِ إِذَا كَانَ مَعَ أَصْحَابِهِ أَنْ يَنْفَرِدَ مِنْ بَيْنِهِم[1]» می دانم که شما مسئولیت مرا بر عهده می گیرید اما خداوند بلند مرتبه ناپسند میشمرد که بندهای، خود با فضیلت تر اصحاب و دوستانش بداند.
امام صادق (علیه السلام) میفرماید: «لَا يُصْلِحُ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ إِلَّا ثَلَاثَةٌ التَّفَقُّهُ فِي الدِّينِ وَ الصَّبْرُ عَلَى النَّائِبَةِ وَ حُسْنُ التَّقْدِيرِ فِي الْمَعِيشَةِ[1]» مسلمان را جز سه چیز اصلاح نکند: دین شناسی، شکیبایی در گرفتاریها و مدیریت نیکو در زندگی.
به بازار که پا میگذاری، نور لامپهای رنگارنگ و لباسها و وسایل جدید المُد چشمت را نوازش میدهد و ناخودآگاه به سوی خودش کشیده و جذبت میکند و زبانت را به قیمت پرسیدن وامیدارد، ناگهان سوزش اندکی در قلبت حس میکنی که حاکی از برق گرفت خفیف قیمتها است.
در پی آن اگر زبان نرم فروشنده از برقگرفتگی قیمتها جلوگیری کند، حتماً اصطکاک دستت با جیبت موقع پیاده شدن از تاکسی، کار دستت خواهد داد و حتی در صورت شدید بودن برقگرفتگی _خدای نکرده_ کارت را به درمانگاه و بیمارستان خواهد کشاند و تمام خوشی عیدت را به غرغر، بد اخلاقی و ... تبدیل خواهد کرد.
بنابراین اعضای محترم خانواده، در هنگام خرید مخصوصا در مسافرت، لطفا به فکر کیسه پول هم باشید.
خانه تکانی و کلاً نظافت یکی از کارهای شایسته است که به صورت سنتی حسنه، قبل از نوروز و شروع سال جدید انجام می گیرد.
اما برای اینکه این سنت حسنه همچنان حسنه باقی بماند و موجب آزار و اذیت نشود، لازم است که آدابی را رعایت کنیم.
آداب خانه تکانی
1- پرهیز از تنبلی
اصل اول در هر کاری اصل تعاون و همکاری است؛ همکاری باعث می شود سختی کار با آفرینش لحظات شیرین و خاطره های خوش جبران گردد.
و تنبلی دشمن همکاری و تعاون است؛ بنابراین برای همکاری با دیگران باید اول غول تنبلی و تن پروری را شکست بدیم.
امام محمد باقر(علیه السلام) می فرمایند: «الکسل یضر بالدین و الدنیا[1]» تنبلی برای دین و دنیا زیانبار است.
انسان تنبل و تن پرور، معمولا از مسئولیت پذیری فرار می کند و سنگینی مسئولیت خود را بر دوش دیگران می گذارد، به عبارتی روشنتر سربار مردم می شود.
این مسئولیت گریزی در بعضی مواقع از جمله خانه تکانی خود را به وضوح نشان می دهد و موجب ریختن آبروی شخص تنبل می شود.
نتیجه نهایی: برای جلوگیری از سوژه غیب، جوک و طنز شدن در مهمانی های عید و همچنین برای جلوگیری از آسیب های روحی و جسمی در آغاز سال جدید، از تنبلی و سستی به شدت اجتناب کنید.
بازار به دلیل اینکه محلی برای معامله و دادوستد میباشد، احتمال ضایع شدن حقوق و لغزش در آن بسیار است، بنابراین آنتی ویروسی لازم است تا با ویروس لغزش و حق کشی مبارزه کند؛ از دیدگاه اسلام این آنتی ویروس ذکر خداوند متعال میباشد.
قرآن مبین میفرماید:«رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ[1]» مردانى كه نه تجارت و نه معاملهاى آنان را از ياد خدا.
ذکر انسان را دائم در یاد خداوند متعال نگه میدارد و گوشزد میکند که اگر نیکی کنی، نیکی می بینی[2] و اگر بدی کنی، بد جایگاهی خواهی داشت[3]؛ بنابراین باعث میشود که انسان از زشتیها و پلیدیهای بازار در امان باشد.
البته مراد از" ذِكْرِ اللَّهِ" ذكر قلبى است، كه مقابل فراموشى و غفلت از ياد خدا است[4]، هر چند که در زبان جاری نباشد.
خرید، واژه آشنایی که این روزها بیشتر به گوش می خورد و نقش بس مهمی در پیچاندن ایفا می نماید.
آیا تا به حال فکر کرده اید که دین اسلام چه آدابی برای شیرین شدن خرید بیان کرده؟
دین اسلام به عنوان آخرین و کاملترین دین، تمام زوایای زندگی بشر را مورد توجه قرار داده و برای شیرین شدن تک تک مراحل زندگی، آدابی را بیان فرموده، تا با پیروی از آن تلخ را شیرین و شیرین را شیرینتر نماید.
مسئله خرید نیز از این قاعده استثنا نبوده و آدابی دارد که توجه به آنها باعث لذت بخش شدن آن میشود.
همه روزه شاهد تحولاتی در گوشه و کنار زمین هستیم، که البته برخی از اینها، به ما و زندگی ما هم مربوط می شوند و موجب دگر گونی و تحول در زندگی ما هم می شنود.
یکی از این تحولهای و دگرگونی ها، دگرگون شدن چهره زمین با فرا رسیدن فصل بهار یا همان عید نوروز است.
تحولی که دانهای خشک و بی جان را گلهایی خوشبو و زیبا می کند.
بیایید با این تحول همراه شویم و دانه های وجودمان را تبدیل به گلهای خوش عطر و زیبای نیکی، بخشش و عشق بگردانیم.
بیایید با بهار همراه شویم، بیایید سبز شویم و دلهایمان را بهاری کنیم.
کم کم صدای بازارها، صدای کوچه ها و هوای ملایم، خبر از آمدن فصلی تازه و سالی نو می ده.
سالی که گذشت چقدر پر ماجرا بود، برای بعضی ها آسان، برای بعضی ها سخت، برای بعضی ها شیرین، برای بعضی ها تلخ گذشت .
اما هر چه بود گذشت و یک سال از عمرمون کم شد، اما خدا رو شکر که هنوز فرصتی باقی است..!!! برای جبران...!!! برای پاک کردن...!!! و برای لبخندهای پاک کودک...!!!
وقتشه؛ وقتشه...!!! که بهار را به روی زندگیمون باز کنیم !!! و بچینیم گل های لبخند خاطرات را !!! و بدانیم امتداد ......... می ماند و بس !!!
برای شادی روح تمام کسانی که پارسال بودند ولی امسال از ما جدا شده اند